| - Tổ chức TC Ai nhanh ai đúng Câu 1: Từ đồng nghĩa với từ chăm chỉ là: A. Cần mẫn B. Lười nhác C. siêng năng Câu 2. Trong câu: Mùa hè năm nay, trời rất nóng. Từ nóng có nghĩa là: - Nhiệt độ trung bình, dễ chịu
- Nhiệt độ cao, gây cảm giác khó chịu trong người
- Khó tính, hay cáu gắt, dễ nổi giận
Gv: Đây là nghĩa ban đầu, nghĩa vốn có hay còn gọi là nghĩa gốc của từ nóng Câu 3: Trong câu: Trận đấu diễn ra ít phút thì khán đài đã bắt đầu nóng dần lên. Từ nóng chỉ điều gì? - Nhiệt độ cao, gây cảm giác khó chịu trong người
- Người khó tính, hay cáu gắt, dễ nổi giận
- Sự sôi động, căng thẳng của trận đấu
H’: Từ nóng trong câu 3 có phải muốn nói đến nhiệt độ ngoài trời đang cao hay không? Gv: Như vậy chúng ta đã thấy từ nóng ngoài nét nghĩa gốc, còn có nét nghĩa thứ 2 là nghĩa triển khai của nghĩa gốc. Những từ có nhiều hơn 1 nét nghĩa như thế này được gọi là gì. Để biết được điều này cô trò mình cùng tìm hiểu qua bài hôm nay Từ đa nghĩa | - HS ghi đáp án, chia sẻ theo cách nghĩ của cá nhân. - HS ghi bài mới. |
| + BT1: Đọc đoạn thơ và các nghĩa của từ mắt rồi trả lời câu hỏi - GV mời 1 – 2 HS đọc yêu cầu H’: Em hiểu nghĩa thế nào gọi là nghĩa gốc? GV: Nghĩa không phải là nghĩa ban đầu mà nó được phát triển từ nghĩa gốc thì được gọi là nghĩa chuyển + GV tổ chức cho HS làm việc cá nhân vào phiếu, thảo luận, thống nhất kết quả trong nhóm đôi. + GV mời 1 – 2 HS chia sẻ trước lớp câu a,b, các nhóm HS khác nhận xét, bổ sung ( nếu có). + GV nhận xét, đánh giá và chốt , ghi bảng a. Từ mắt ở vị trí 1 mang nghĩa chỗ lồi ra, giống hình con mắt ở một số vật; từ mắt ở vị trí 2,3 mang nghĩa cơ quan để nhìn của người hay động vật. b. Nghĩa 1 là nghĩa gốc, nghĩa 2 là nghĩa chuyển. H’: Vậy từ mắt có mấy nét nghĩa ? H’: Các nghĩa trên của từ mắt có liên hệ với nhau ntn? - Tìm thêm từ mắt mà có nét nghĩa khác 2 nét nghĩa trên H’: Theo em thế nào là mắt bão? - Gv đưa hình giới thiệu mắt bão ( Mắt bão còn gọi là tâm bão, là nơi có áp suất KK thấp, xung quanh mắt bão KK xoáy nhanh đổ về trung tâm áp thấp) GV: Tuy có nhiều nét nghĩa nhưng các từ mắt đều có điểm giống nhau ở hình dáng. Chính vì sự giống nhau đó nên các nghĩa của từ mắt có mối liên hệ mật thiết với nhau. Và từ mắt được gọi là từ đa nghĩa H’: Theo em thế nào là từ đa nghĩa? Chuyển ý: Như vậy qua bài 1 các em đã bước đầu hiểu được thế nào là từ đa nghĩa, Để hiểu sâu hơn về KT này cô trò mình sang BT2 + BT2: Xác định nghĩa của từ biển trong những câu thơ, câu ca dao dưới đây và cho biết nghĩa nào là nghĩa gốc, nghĩa nào là nghĩa chuyển. - GV mời đại diện 1 – 2 HS đọc yêu cầu GV: Trong tiết trước cô đã giao cho các em NV gì? H’; Những bạn nào đã tìm kiếm thông tin về nghĩa của 3 từ này? + GV tổ chức cho HS trao đổi trong nhóm 4 nghĩa của từ biển mà mình đã tìm hiểu …. (2 phút) + GV cho HS chia sẻ trước lớp + GV nhận xét, đánh giá - Đưa hình ảnh biển, biển đông, biển lúa -Cô đồng ý với phầng giải nghĩa của từ biển mà các em vừa nêu => Các em thấy từ biển trong câu b và câu c đều chỉ một vùng nước rộng lớn nhưng …câu C …..Vậy Dựa vào ngữ cảnh mà xem từ đó là từ theo nghĩa gốc hay từ nghĩa chuyển. Như vậy từ biển cũng có nghia gốc và nghĩa chuyển nên từ biển là từ đa nghĩa +H’: Vậy Thế nào là từ đa nghĩa? - GV chiếu phần ghi nhớ lên màn hình: - GV yêu cầu HS đọc phần ghi nhớ. H’: Từ nóng mà chúng ta biết ở phần trò chơi có là từ đa nghĩa k? Vì sao? - Yêu cầu Hs lấy ví dụ từ đa nghĩa. Bài 3: Từ lưng trong mỗi đoạn thơ dưới đây được dùng với nghĩa gốc hay nghĩa chuyển? Nêu các nghĩa đó. - GV mời đại diện 1 – 2 HS đọc yêu cầu BT3: + GV : Bây giờ các em tiếp tục chia sẻ trong nhóm 2 nghĩa của từ lưng mà chúng ta đã tìm hiểu theo yêu cầu bài 3 ( TG trao đổi là 1 phút) + GV mời 1 – 2 HS phát biểu ý kiến, các HS khác lắng nghe và nhận xét. + GV nhận xét - Đưa hình ảnh giải nghĩa lưng núi H’: Các nghĩa của từ lưng có liên hệ với nhau ntn? - Bạn nào tìm thêm đc từ lưng có nghĩa chuyển khác H’: Vậy từ lưng có phải là từ đa nghĩa k? Vì sao? => Chốt: Sử dụng từ đa nghĩa trong thơ làm cho cách diễn đạt thêm hay, gợi sự liên tưởng độc đáo. Bài 4: Chọn 1 trong 2 từ dưới đây và đặt câu để phân biệt các nghĩa của từ đó. - GV mời đại diện 1 – 2 HS đọc yêu cầu BT4: + GV yêu cầu Hs làm vào vở - Soi bài, nhận xét + GV nhận xét, chốt đáp án: - GV nhận xét, đánh giá hoạt động của HS. | - HS đọc thầm, nêu YC của BT. -Nghĩa gốc là nghĩa ban đầu , nghĩa xuất hiện trước tiên của từ đó -Thảo luận nhóm đôi theo câu hỏi -Đại diện nêu ý kiến -Từ mắt có 2 nghĩa: Nghĩa gốc và nghĩa chuyển - giống nhau ở hình dáng của sự vật - khác nhau ở chỗ nghĩa gốc nói đển chức năng để nhìn, nghĩa chuyên thì không nói đên chức năng đó mà chỉ nhấn mạnh nghĩa về hình dáng của sự vật. - Mắt bão, mắt cá nhân -Là điểm tâm bão - Từ đa nghĩa là từ có 1 nghĩa gốc và một... số nghĩa chuyển - HS nêu yêu cầu - HS trả lời: Tìm kiếm thông tin về nghĩa của từ biển lúa, biển đông, lưng trời, lưng núi - Trao đổi trong nhóm 4 - HS chia sẻ Theo ý kiến em - Từ Biển lúa - biển chỉ khối lượng lớn lúa trên một diện tích rộng. - Từ Biển Đông – Biển chỉ phần của đại dương ở ven đất liền Xin ý kiến của cô và các bạn + Bạn cho tôi biết hai từ biển này là nghĩa gốc hay nghĩa chuyển? + Bạn hãy nêu nghĩa của từ biển trong câu Mặt trời … - Từ biển này chỉ vùng nước mặn rộng lớn trên bề mặt Trái Đất VD Biển Đồ Sơn +Vậy theo bạn đây là nghĩa gốc hay nghĩa chuyển? + Theo bạn từ biển có là từ đa nghĩa không? Vì sao? -HS nêu dãy -HS lấy ví dụ: Trời lạnh, cái đầu lạnh; Mặt em bé, mặt bàn - HS đọc nhiệm vụ của BT. - HS đọc thầm, nêu yêu cầu - Trong câu a, từ lưng nghĩa là “ở khoảng giữa tròi”. - mang nghĩa chuyên, - Trong câu b, từ lưng thứ nhất nghĩa đó là “ở khoảng giữa từ chân lên đỉnh núi từ này là nghĩa chuyến, Từ lưng thứ 2 và thứ 3 là chỉ “bộ phận phía sau cơ thế”. Từ này mang nghĩa gôc - giống nhau là đều chỉ phần ở khoảng giữa chừng - khác nhau ở chỗ nghĩa gốc chỉ bộ phân của cơ thể , nghĩa chuyển chỉ vị trí của sự vật là quả núi, bầu trời - Lưng đồi, lưng ghế - HS thực hiện cá nhân - HS chia sẻ ý kiến |